Jak rozpoznać dysfunkcje w rozwoju mowy u dzieci w wieku 2,5 – 5 lat. – PrimoPsyche

Jak rozpoznać dysfunkcje w rozwoju mowy u dzieci w wieku 2,5 – 5 lat.

Podczas licznych rozmów bezpośrednich jak i pośrednich  z rodzicami dzieci często pada pytanie kiedy tak właściwie powinniśmy udać się do logopedy, jak wyłapać sygnały, że z naszym dzieckiem dzieje się coś niepokojącego .Poniżej przedstawiam w skrócie etapy rozwoju mowy adekwatne do wieku życia dziecka. Jeżeli w okresie wczesnego niemowlęctwa rodzice zaobserwują iż dziecko nie unosi główki, nie reaguje na hałas, stukanie, nie gaworzy, nie interesuje się w późniejszym okresie mową i nie rozumie jej, nie chwyta zabawek itp., wówczas powinni zasięgnąć porady specjalisty. Należy mieć świadomość, że najdrobniejsze nieprawidłowości w tym czasie mogą być przyczyną poważnych zaburzeń, które ujawniają się w późniejszym etapie rozwoju dziecka. Usunięcie tych zaburzeń  może okazać się wówczas bardzo trudne, a niekiedy niemożliwe. Interwencja w wieku niemowlęcym pozwala na uniknięcie wytwarzania i utrwalania patologii. Należy pamiętać, że nie diagnoza biernego i czynnego opanowania języka lecz ogólny stan funkcjonowania dziecka jest czynnikiem decydującym o czasie i sposobie podejmowania czynności funkcjonalnych. Wczesna diagnoza zapobiega rozwojowi wielu wadom wymowy, co za tym idzie problemom w funkcjonowaniu dziecka w szkole.

 

Umiejętności oczekiwane rozwojowo
Wiek w latach Mowa Spostrzeganie wzrokowe Zachowanie społeczzne Zabawa
2 -wszystkie samogłoski ustne (a, o, u, e, i ,y)

–    duża część spółgłosek ( trudność mogą sprawiać spółgłoski wargowo-zębowe :/w/-/f/ i tylnojęzykowe: /k/-/g/);

–    brakuje głosek dziąsłowych (sz, ż, cz, dż, r) i dentalnych ( s, z, c, dz);

–    słowa używane w funkcji mianownika ( rzeczowniki: nazwy członków rodziny, nazwy zwierząt często poprzez onomatopeje np. kaczka/ka ka/, nazwy zabawek, części ciała, nazwy ubrań, świat poza domem);

–     czasowniki w 3 os.lp np. jeść;

–    przymiotniki – jeden w kilku znaczeniach np./be/ zły brzydki gorący;

–    zaimki: tam, tu, co?, kto?, mój;

–    liczebniki: jeden, dwa, trzy;

–    partykuły: nie;

–    spójniki: i

–    przysłówki: ciemno, zimno, szybko, powoli.

 

PAMIĘTAJ!

wyżej podany zasób słownictwa zawiera uproszczenia, upodobnienia, przestawki, zastępstwa np. auto/bum bum/, pociąg /fu fuf/, kamyk /kam/, daj /da/, wstań /tań/.

–    pojawiają się wypowiedzi dwuwyrazowe

wypowiedzi dwuwyrazowe;

– rozumie związki przyczynowo-skutkowe ale ściśle związane z codziennym doświadczeniem dziecka np. /daj buty, bo idziemy na spacer/.

–    umieszczanie klocków w otworach zróżnicowanych kształtem oraz wielkością;

–    budowanie szeregów i wież z klocków;

–    dobieranie części obrazka do całości;

–    dobieranie identycznych obrazków;

–    dobieranie par zabawek;

–    dobieranie par: przedmiot i odp. mu obrazek.

–    kształtowanie się pojmowania odrębności ( /siam/);

–    wzrost zainteresowania rówieśnikami;

–    początki używania języka w kontaktach społecznych;

–    pojawienie się nowych uczuć np. negatywnych, co powoduje , że dzieci źle reagują na rozstanie z matką

–    zabawy konstrukcyjne;

–    naśladowanie czynności wykonywanych przez dorosłych;

–    brak tworzenia sekwencji czynności w zabawie ( podejmowane czynności wykonywane są oddzielnie);

–    zabawy równoległe z rówieśnikami.

Wiek w latach Mowa Spostrzeganie wzrokowe Zachowanie społeczzne Zabawa
3 – wymawia poprawnie wszystkie samogłoski ustne z wyjątkiem nosowych (/ą/, /ę/);

–    nie posiada głosek dziąsłowych, stopniowe ustępowanie miękkości spółgłosek;

–    szybki rozwój konstrukcji składniowych ( jako pierwsze  spośród zdań złożonych podrzędnie pojawiają się zdania przyczynowe np. /nie ciem bo jest niedoble/, /daj mi kalośki bo pada/;

–    potrafi zakomunikować swoje potrzeby, zapytac o interesujące je fragmenty rzeczywistości;

–    stały wzrost słownictwa.

–    układanie figur w konturach;

–    układanie obrazków w konturach;

–    składanie obrazków z części;

–    klasyfikowanie wg barwy;

–    klasyfikowanie wg kształtu;

–    klasyfikowanie wg kryterium użycia;

–    naśladowanie wzorów;

–    naśladowanie sekwencji tematycznych i atematycznych;

–    samodzielne odczytywanie samogłosek;

–    rozpoznawanie sylab otwartych;

–    globalne rozpoznawanie wyrazów i sylab.

–    stopniowe przyswajanie reguł pozwalających funkcjonować w grupie;

–    rozumienie językowych zasad społecznych oraz słownictwa nazywającego emocje;

–    rozpoznawnie i nazywanie nieznanych do tej pory emocji

–    początki zabawy tematycznej;

–    powtarzanie sekwencji czynności.

Wiek w latach Mowa Spostrzeganie wzrokowe Zachowanie społeczzne Zabawa
4 –    stałe bogacenie słownictwa,budowanie zdań rozwiniętych i złożonych;

–    pojawienie się głosek dziąsłowych oprócz /r/;

–    częste używanie wyrazów nazywających cechy- wzrost liczby przymiotników i przysłówków;

–    spadek liczby neologizmów dziecięcych i błędów gramatycznych;

–    wiek pytań- lawinowo wzrastająca liczba pytań, pojawienie się pytania /dlaczego?/

–    swobodne nazywanie relacji przestrzennych wyrażeniami przyimkowymi.

-rozumienie poleceń werbalnych popartych gestem i pokazem;

–    identyfikowanie obrazków tematycznych (przedstawiają osoby, zwierzęta oraz przedmioty);

–    identyfikowanie obrazków atematycznych (symboliczne, abstrakcyjne);

–    zdolność rozumienia i respektowania zasad społecznych obowiązujących w grupie;

–    początki umiejętności współdziałania;

–    pojawienie się nowych emocji głównie wstydu, zakłopotania, dumy i zazdrości;

–    umiejetność uczestniczenia w zabawach tematycznych i grach z regułami ;

–    wzrost zdolności językowych, w tym umiejętności nazywania emocji swoich i innych;

–    początek zdolności do reakcji odroczonych i umiejętności kontrolowania swoich ekspresji.

– zabawy tematyczne ( odgrywanie ról – intuicyjne rozumienie zdań, odgrywanie poszczególnych scen – rozumienie języka).
Wiek w latach Mowa Spostrzeganie wzrokowe Zachowanie społeczzne Zabawa
5 –    dziecko realizuje większość dźwięków polszczyzny łącznie z nosówkami;

–    wzrost zdolności narracji;

–    kształtowanie się wiedzy metajęzykowej;

–    znaczny wzrost kompetencji komunikacyjnej;

–    swobodne operowanie elementami słownikowymi i gramatycznymi systemu językowego.

–    rozumowanie przyczynowo-skutkowe;

–    myślenie przez analogię;

–    kategoryzowanie.

–    wzrost znaczenia autorytetu osób innych niż rodzice;

–    pełna zdolność do zabaw tematycznych;

–    silne poczucie tożsamości płciowej;

–    dalszy rozwój moralny.

– zabawy z regułami ( ćwiczenie zasad posługiwania się językiem , rozumienie i tworzenie definicji, stosowanie się do norm społecznych).

 

 

Opracowała mgr Anna Kucharska

neurologopeda

    ZADZWOŃ DO NAS

    Zostaw do siebie kontakt, oddzwonimy

    Specjaliści

    Inne oferty w dziale Artykuły

    Zespół nadpobudliwości psychoruchowej, czyli ADHD jest coraz częściej diagnozowanym zaburzeniem neurorozwojowym. Oznacza to, że ADHD nie jest winą ani wychowania ...
    Zespół nadpobudliwości psychoruchowej, czyli ADHD jest coraz częściej diagnozowanym zaburzeniem neurorozwojowym. Oznacza to, że ADHD nie jest winą ani wychowania ...
    Ahh ten czas dojrzewania. Moment, gdy próbuje się nowych rzeczy, testuje się granice dorosłych, czasami nie rozumie się siebie i ...
    Stres to powszechne zjawisko, które może wpływać na nasze zdrowie i dobre samopoczucie. Istnieje wiele domowych sposobów na radzenie sobie ...
    Święta zbliżają się małymi krokami, a wraz z nimi niesamowita okazja do spędzenia czasu z najbliższymi i tworzenia wyjątkowych chwil pełnych ...
    PrimoPsyche